To już pewne. 1 stycznia 2021 roku Wielka Brytania opuści Unię Europejską, a co za tym idzie - Wspólny Rynek. Pomimo wcześniejszych zapowiedzi i prób wypracowania porozumienia, nic nie wskazuje na to, by w najbliższych dniach doszło do zawarcia umowy o współpracy pomiędzy UE a Wielką Brytanią. Zakończenie okresu przejściowego i ostateczne wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE będzie miało daleko idące konsekwencje na wielu płaszczyznach, zwłaszcza w dziedzinach objętych swobodami unijnymi, tj. swobodą przepływu towarów, usług, osób i kapitału. Skutki „Brexitu” odczują nie tylko przedsiębiorcy prowadzący działalność handlową na terenie Wielkiej Brytanii ale również przedsiębiorcy importujący brytyjskie towary i chcący wprowadzać je na rynek unijny. Wprawdzie sytuacja jest dynamiczna i ewentualne porozumienie jest cały czas przedmiotem negocjacji, a zatem sytuacja może jeszcze częściowo ulec zmianie, jednak w chwili obecnej należy przygotować się na tzw. „twarde wyjście”, tj. brak porozumienia o dalszej współpracy. Oto najważniejsze zmiany od 1 stycznia 2021 roku:
PRZEPŁYW TOWARÓW:
• przedsiębiorcy, którzy kupują towary w Wielkiej Brytanii i przywożą je na teren UE, stają się importerami, zaś wywożący towary do Wielkiej Brytanii – eksporterami;
• wszelkie produkty wymiany handlowej między UE i Wielką Brytanią podlegać będą wszystkim obowiązującym kontrolom zgodności regulacyjnej przy przywozie w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i innych aspektów polityki publicznej;
• wprowadzona zostaje kontrola przepływu towarów między Wielką Brytanią i Unią Europejską. W pierwszej kolejności kontrola celna obejmie towary, które znalazły się na tzw. liście „controlled goods”. Na liście tej znajdują się m.in. wszystkie towary akcyzowe, w tym wyroby alkoholowe i tytoniowe, prekursory narkotykowe, toksyczne substancje chemiczne, zagrożone gatunki zwierząt i roślin, produkty rybne wymagające świadectwa połowowego, określonego rodzaju nawozy amonowe i azotanowe, wyroby pirotechniczne, w tym fajerwerki, wyroby wojskowe, surowiec diamentowy, produkty objęte cłem antydumpingowym, w tym ceramika, stal, i aluminium; pełna lista towarów kontrolowanych znajduje się tutaj: https://www.gov.uk/guidance/list-of-goods-imported-into-great-britain-fromthe-eu-that-are-controlled
• procesy importu towarów niekontrolowanych będą realizowane w 3 etapach: styczeń, kwiecień i lipiec:
podmioty importujące towary niekontrolowane będą miały czas do 30 czerwca na złożenie zgłoszenia celnego oraz opłacenie cła i podatku VAT od importu. W tym okresie, tj. od 1 stycznia do 30 czerwca przedsiębiorca będzie musiał prowadzić szczegółową ewidencję importowanych towarów.
od 1 kwietnia 2021 r. importowanie produktów pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego będzie wymagało wstępnego zgłoszenia za pomocą IPAFFS (ang. prenotify using the IPAFFS), dostarczenia dokumentacji zdrowotnej (świadectwa weterynaryjne) oraz dostarczenia świadectw fitosanitarnych dla wszystkich roślin i produktów roślinnych objętych regulacjami.
od 1 lipca 2021 r. importowanie jakichkolwiek towarów będzie wymagało złożenia pełnej deklaracji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony przed przybyciem towarów do Wielkiej Brytanii, złożyć deklaracji celnej w ciągu 90 dni od przybycia towarów do Wielkiej Brytanii na miejsce przy użyciu modelu tymczasowego przechowywania, złożenia zgłoszenia celnego przed opuszczeniem UE przez towary w przypadku przemieszczania się przez lokalizacje przy użyciu modelu przed złożeniem, opłacenia należnego cła i podatku VAT od importu.
• zaczynają obowiązywać nowe stawki celne za import – tzw. UK Global Tariff; Ø narzędzie do ustalenia nowej stawki celnej znajduje się tutaj: https://www.check-future-uk-trade-tariffs.service.gov.uk/tariff
• zarówno eksport jak i import towarów do i z Wielkiej Brytanii będzie możliwy wyłącznie po uzyskaniu VAT-GB i numeru EORI. Dodatkowo handel z UE przez podmioty brytyjskie będzie możliwy wyłącznie po uzyskaniu VAT-EU i numeru EORI, który będzie nadawany w czasie składania pierwszej deklaracji celnej w jednym z krajów UE. Przedsiębiorca może złożyć deklarację celną samodzielnie, ale może również skorzystać z pomocy udzielanej przez agentów celnych, spedytorów i operatorów. Bez numerów EORI – unijnego i brytyjskiego nie będzie możliwości przeprowadzenia żadnej operacji importowej i eksportowej.
• importowanie niektórych towarów do Wielkiej Brytanii, będzie wymagało uzyskania pozwolenia lub specjalnego certyfikatu – i odwrotnie. Pozwolenia na dopuszczenie towaru do obrotu na rynku unijnym, wydawane dotychczas przez organy Wielkiej Brytanii utracą ważność. Przykładowo, na rynek Unii nie będzie już można wprowadzić samochodu z homologacją wydaną przez Wielką Brytanię. Także dotychczasowe certyfikaty np. wyrobów medycznych czy maszyn produkowanych w Wielkiej Brytanii utracą ważność, jak również oznaczenia i etykietowanie produktów podmiotów brytyjskich wprowadzanych na rynek UE, nie będzie zgodne z przepisami unijnymi. W takich sytuacjach, konieczne będzie uzyskanie stosownych zezwoleń unijnych.
ŚWIADCZENIE USŁUG
• usługodawcy i przedstawiciele wolnych zawodów działający w Wielkiej Brytanii na podstawie zezwoleń unijnych, będą zobowiązani do uzyskania odpowiednich zezwoleń wydanych przez organy brytyjskie, potwierdzając tym samym przestrzeganie przepisów prawa brytyjskiego. I odwrotnie. Wymóg uzyskania odpowiednich zezwoleń unijnych dotyczyć będzie brytyjskich usługodawców;
• największe zmiany odczują podmioty świadczące usługi finansowe, transportowe, energetyczne i medialne. Przykładowo możliwość świadczenia usług finansowych z obszaru Wielkiej Brytanii na terenie UE będzie możliwa wyłącznie po spełnieniu wymogów dotyczących państw trzecich.
• podmioty świadczące usługi transportowe muszą przygotować się na znaczne utrudnienia. Obecny brak umowy regulującej relacje na linii Wielka Brytania – UE, oznaczać będzie konieczność dostosowania się do procedur celnych czy konieczność posiadania odpowiedniego zezwolenia, za brak którego grozić będzie grzywna nawet w wysokości 300 €.
• także transport osób odbywać się będzie na zmienionych zasadach. Przede wszystkim, wznowione zostaną kontrole graniczne, weryfikujące osoby przekraczające granice UE i Wielkiej Brytanii, prawo czy cel pobytu. Na chwilę obecną brak jest informacji, czy poza kontrolą paszportową zostanie wprowadzony system wizowy.
KWALIFIKACJE ZAWODOWE:
• obywatele brytyjscy – niezależnie od miejsca nabycia kwalifikacji zawodowych oraz obywatele unijni, którzy nabyli kwalifikacje zawodowe w Wielkiej Brytanii, chcąc świadczyć usługi na terenie UE, będą zobowiązani do oficjalnego uznania swoich kwalifikacji w konkretnym państwie członkowskim na terenie którego chcą je świadczyć, zgodnie z wymogami prawnymi dotyczących uznawania kwalifikacji nabytych w państwach trzecich.
• obywatele unijni – by móc świadczyć pracę na terenie Wielkiej Brytanii będą musieli spełnić wymogi punktowego systemu migracyjnego, który według założeń ma ograniczyć politykę migracyjną i dopuścić do brytyjskiego rynku pracy wyspecjalizowanych pracowników o wysokich kwalifikacjach i znajomości języka angielskiego.
Należy zdawać sobie sprawę, że konsekwencje opuszczenia UE przez Wielką Brytanię będą odczuwalne na wielu innych płaszczyznach, w tym w zakresie uznawania spółek z siedzibą rejestrową w Wielkiej Brytanii, jako spółek państw trzecich, braku przepisów unijnych ułatwiających dotychczasowe transgraniczne uznawanie i wykonywanie orzeczeń sądowych wydanych przez sądy brytyjskie, czy też w zakresie przekazywania danych osobowych z UE do Wielkiej Brytanii, co podlegać będzie pod przepisy dotyczące przekazywania danych do państw trzecich, określonych w rozporządzeniu RODO. To, jak wiele zmian i ograniczeń powstanie z dniem 1 stycznia 2021 roku i później, w dużej mierze zależy od tego, czy ostatecznie uda się wypracować i wprowadzić porozumienie regulujące relacje na linii UE i Wielka Brytania, dlatego też trzeba na bieżąco śledzić informacje z tym związane.
