W marcu 2020 r. w związku z rozprzestrzenianiem się COVID-19 Ukraina podjęła radykalne działania i wprowadziła szereg ograniczeń w ruchu granicznym dla cudzoziemców oraz swoich obywateli.
Sytuacja na Ukrainie jest niezwykle dynamiczna i w związku z tym wymaga kompleksowego omówienia. Zauważyć jednak należy, iż zgodnie z oficjalnym stanowiskiem rządu Ukrainy władze w dalszym ciągu zastrzegają, że w zależności od rozwoju sytuacji okres zamknięcia granic oraz dalsze ograniczenia mogą być na bieżąco modyfikowane.
I. Zasady przekraczania granicy pomiędzy Polską a Ukrainą.
1.1. Przekraczanie granicy po dniu 17 marca 2020 r.
W dniu 17 marca 2020 r. zgodnie z rozporządzeniem rządu Ukrainy z dnia 16 marca 2020 r. zawieszono regularną komunikację dla międzynarodowych przewozów pasażerskich środkami kolejowymi, lotniczymi oraz drogowymi (w zakresie autobusów).
W związku z powyższym, zarówno obywatele Ukrainy, jak i cudzoziemcy uprawnieni do stałego lub czasowego pobytu na terytorium Ukrainy nie będą mogli przybyć na Ukrainę korzystając z regularnych środków komunikacji, tj. samolot, pociąg, autobus.
Biorąc pod uwagę wprowadzone ograniczenia, rząd Ukrainy rozpoczął również ewakuację obywateli Ukrainy. Ewakuacja odbyła się poprzez wyznaczenie dodatkowych nieregularnych rejsów kolejowych oraz lotniczych.
W konsekwencji, po dniu 17 marca 2020 r. przejścia graniczne pomiędzy Polską a Ukrainą działają w trybie ograniczonym, a przekraczanie granicy przez obywateli jest możliwe tylko:
- prywatnym transportem samochodowym,
- przez piesze przejście graniczne,
- z pomocą ambasady Ukrainy w trybie nieregularnym.
1.2. Przekraczanie granicy po dniu 27 marca 2020 r.
W dniu 25 marca 2020 r. premier Ukrainy ogłosił, że w związku z rozprzestrzenianiem się Covid-19 rząd Ukrainy ma zamiar wprowadzić kolejne obostrzenia. Ukraina przystąpiła bowiem do opracowania planu zamknięcia granic dla transportu pasażerskiego regularnego, tj.:
- powstrzymanie ewakuacji obywateli Ukrainy przez rejsy nieregularne,
- zamknięcie pieszych przejść granicznych.
Od dnia 28 marca 2020 r. wszystkie punkty kontrolne dla regularnego przemieszczania się obywateli Ukrainy zostały zamknięte. Tym samym przekroczenie granicy pomiędzy Polską a Ukrainą jest możliwe wyłącznie prywatnym transportem samochodowym. Obywatele Ukrainy, którzy nie mają możliwości przekroczenia granicy prywatnym transportem samochodowym są zmuszeni do pozostania w dotychczasowym miejscu pobytu. Zaznaczyć jednak należy, iż w takim przypadku obywatele Ukrainy są obejmowani opieką przez ukraińskich dyplomatów.
1.3. Przekraczanie granicy po dniu 07 kwietnia 2020 r.
W dniu 07 kwietnia 2020 r. zgodnie z decyzją rządu Ukrainy wdrożono kolejne restrykcje dotyczące ruchu granicznego, a mianowicie granicę Polski z Ukrainą będzie można przekroczyć jedynie przez dwa przejścia graniczne, tj.: Dorohusk - Jagodzin i Korczowa - Krakowiec. Co więcej, przekroczenie granicy w dalszym ciągu będzie możliwe jedynie prywatnym transportem samochodowym.
Aktualne pozostają również ograniczenia w zakresie regularnej komunikacji dla międzynarodowych przewozów pasażerskich środkami kolejowymi, lotniczymi oraz drogowymi. Punkty kontrolne na granicy dla międzynarodowego ruchu pasażerskiego pozostają niezmiennie zamknięte.
II. Pobyt obywateli Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zauważyć należy, iż aktualnie nie ma żadnego aktu prawnego, który szczegółowo określałby warunki przekraczania granicy lub regulowałby legalny pobyt obywateli Ukrainy za granicą w związku z opisanymi powyżej ograniczeniami.
Co więcej, zarówno oświadczenia premiera Ukrainy, jak i oficjalne komunikaty wystosowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie odnoszą się do obowiązku powrotu obywateli Ukrainy -przebywających legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innych państw - na terytorium Ukrainy.
W konsekwencji, należy podkreślić, iż zaprezentowane jak do tej pory stanowisko rządu Ukrainy dotyczy wyłącznie reżimu przekraczania granic, a nie nakłada obowiązku powrotu do kraju na obywateli Ukrainy.
Zauważyć zatem należy, iż obywatele Ukrainy mają prawo zarówno do swobodnego przemieszczania się, jak i wyboru miejsca zamieszkania.
Autorami artykułu są: Olena Kneychuk oraz Katarzyna Giel