Kilka miesięcy temu pisałem o stanie prac nad wdrożeniem do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Cyfrowej (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych) i Dyrektywy Towarowej (Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylająca dyrektywę 1999/44/WE).
W ostatnim czasie przebieg prac legislacyjnych nad ustawą wdrażającą obie dyrektywy (Druk nr 2425) znacząco przyspieszył. Na marginesie należy zauważyć, że na zaawansowanym etapie pozostają również prace nad wdrożeniem Dyrektywy Omnibus (Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta) (Druk nr 2476), nie jest to jednak przedmiotem niniejszego wpisu.
I. Proces legislacyjny związany z wdrożeniem Dyrektywy Cyfrowej i Dyrektywy Towarowej.
Ustawa wdrażająca Dyrektywę Cyfrową i Dyrektywę Towarową została uchwalona przez Sejm w dniu 6.10.2022 roku (Ustawa). Ustawa po jej uchwaleniu, została przekazana przez Marszałka Sejmu do Senatu w dniu 7.10.2022 roku. Ustawa w wersji pierwotnie przyjętej przez Sejm dostępna jest pod adresem: (Link).
W dniu 27.10.2022 roku, Senat podjął uchwałę w przedmiocie przyjęcia do Ustawy sześciu poprawek. Poprawki przyjęte przez Senat nie zmieniają zasadniczo kształtu i treści Ustawy w wersji przyjętej przez Sejm. Cztery spośród poprawek przyjętych przez Senat to zmiany o charakterze redakcyjnym/technicznym. Pozostałe dwie poprawki dotyczące vacatio legis i kryterium uznania towaru za zgodny z umową, należy ocenić jako zmiany o charakterze merytorycznym.
Pierwsza z poprawek o charakterze merytorycznym przyjętych przez Senat dotyczy kryteriów oceny uznania towaru za zgodny z umową. Zgodnie z pierwotną wersją Ustawy przyjętej przez Sejm, dla uznania, że towar jest zgodny z umową, towar musi być dostarczany z akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać. Zmiana zaproponowana przez Senat dotyczy wprowadzenia kolejnego, dodatkowego kryterium uznania towaru za zgodny z umową jakim ma być dostarczanie towaru z opakowaniem, którego dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać.
Druga ze zmian merytorycznych, dotyczy określonego w Ustawie vacatio legis. W wersji Ustawy pierwotnie przyjętej przez Sejm wskazano, że Ustawa wchodzi w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia, natomiast zgodnie z poprawką Senatu Ustawa miałaby wejść w życie w dniu 1 stycznia 2023 roku.
Z uwagi na przyjęte przez Senat poprawki do Ustawy, Ustawa wróciła do Sejmu. Sejm może poprawki uchwalone przez Senat przyjąć bądź odrzucić. Po zajęciu stanowiska przez Sejm, ustawa powinna trafić do podpisu Prezydenta. Prezydent będzie mógł Ustawę podpisać, zawetować lub wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności Ustawy z Konstytucją. W przypadku podpisania Ustawy przez Prezydenta ustawa powinna zostać opublikowana w Dzienniku Ustaw RP. Tak jak wskazano powyżej, na dzień dzisiejszy kwestią otwartą pozostaje termin wejścia w życie Ustawy.
II. Zmiany wynikające z wdrożenia Dyrektywy Towarowej i Dyrektywy Cyfrowej.
Prawa i obowiązki wynikające z Ustawy mają dotyczyć zarówno stosunków na linii przedsiębiorca – konsument, jak i stosunków na linii przedsiębiorca – quasi-konsument (osoby fizyczne zawierające umowę bezpośrednio związane z ich działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie ma ona dla nich charakteru zawodowego). Zakres zmian wynikających z rozwiązań przyjętych w Ustawie jest szeroki.
Ustawa między innymi:
•wprowadza definicje: towaru, usługi cyfrowej i towaru z elementami cyfrowymi,
•wyłącza stosowanie przepisów kodeksu cywilnego o rękojmi do umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta określonych w ustawie z dnia 30.05.2014 r. o prawach konsumenta,
•określa przesłanki uznania towaru (w tym towaru z elementami cyfrowymi), treści cyfrowej lub usługi cyfrowej za zgodne z umową,
•wprowadza dłuższy termin domniemania, że brak zgodności towaru z umową istniał w chwili dostarczenia towaru przez przedsiębiorcę (wydłużenie z jednego roku do 2 lat od chwili dostarczenia). W odniesieniu do treści cyfrowych i usług cyfrowych dostarczanych jednorazowo lub w częściach, domniemanie, że brak zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej istniał w chwili dostarczenia, obejmuje natomiast jeden rok od chwili dostarczenia. Z kolei w odniesieniu do treści cyfrowej lub usługi cyfrowej dostarczanej w sposób ciągły, domniemywa się, że niezgodność treści lub usługi z umową wystąpiła w czasie, w którym zgodnie z umową miały być dostarczane, jeżeli w tym czasie ujawniły się,
•wprowadza domniemanie, że brak zgodności towaru z umową ma charakter istotny,
•wprowadza domniemanie, że brak zgodności z treścią cyfrową lub usługą cyfrową ma charakter istotny,
•określa zasady odpowiedzialności przedsiębiorcy za brak zgodności towaru, treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową,
•określa uprawnienia przysługujące konsumentowi w przypadku niezgodności towaru, treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową,
•określa zasady korzystania przez konsumentów z przysługujących im konkurencyjnych uprawnień,
•wydłuża terminy przedawnienia roszczeń przysługujących konsumentowi w przypadku niezgodności towaru
z umową,
•nakłada na przedsiębiorców dodatkowe obowiązki informacyjne, w tym obowiązek informowania
o aktualizacjach niezbędnych do zachowania zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową,
•określa przesłanki do zmiany przez przedsiębiorcę treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, która nie jest niezbędna do zachowania jej zgodności z umową (Przedsiębiorca może dokonać zmiany treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, która nie jest niezbędna do zachowania jej zgodności z umową, tylko jeżeli umowa tak stanowi i jedynie z uzasadnionych przyczyn w tej umowie wskazanych (…)).
Wejście w życie Ustawy wiązać się będzie z koniecznością przeglądu wykorzystywanych przez przedsiębiorców w relacjach z konsumentami i quasi-konsumentami wzorów umów, regulaminów, procedur dotyczących rozpatrywania reklamacji, jak również stosowanych rozwiązań technicznych, oraz dostosowania tych dokumentów, procedur i rozwiązań do zmian wynikających z Ustawy. Z uwagi na potencjalnie krótki termin wejścia w życie Ustawy, przedsiębiorcy powinni rozpocząć przygotowania do nadchodzących zmian i monitorować przebieg procesu legislacyjnego.
